Những năm gần đây, thị trường xuất khẩu sầu riêng Việt Nam sang Trung Quốc ngày càng đặt ra các tiêu chuẩn khắt khe hơn về chất lượng và an toàn thực phẩm.

Trước làn sóng yêu cầu mới này, tỉnh Tây Ninh - nơi có diện tích sầu riêng lên tới 3.290ha; trong đó, 2.107ha đang cho thu hoạch và 1.183ha đang trồng, chuẩn bị thu hoạch - đã nhanh chóng vào cuộc với các giải pháp đồng bộ từ cơ quan quản lý nhà nước đến người trồng nhằm thích ứng và duy trì uy tín trên thị trường.

Xã Bàu Đồn, huyện Gò Dầu được xem như thủ phủ sầu riêng ở Tây Ninh, với 1.500ha trồng trên thổ nhưỡng đất đen, đất thịt màu mỡ và hệ thống tưới tiêu hiện đại.

Vụ mùa 2025 đang thu hoạch, đây là giai đoạn quyết định thành quả sau cả năm chăm sóc. Những ngày này, bà con không rời vườn, tập trung kiểm soát chất lượng sầu riêng, rà soát quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP của trái sầu riêng để đảm bảo tiêu chí xuất khẩu.

Hợp tác xã sầu riêng Bàu Đồn là điển hình đầu tiên tại Tây Ninh được cấp ba mã số vùng trồng với 115ha, với 62 thành viên.

Từ năm 2021, Hợp tác xã sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, quản lý chặt chẽ toàn bộ quy trình, ưu tiên phân hữu cơ, thuốc Bảo vệ thực vật sinh học, ghi chép đầy đủ và xét nghiệm mẫu định kỳ.

Ông Phan Hoài Thịnh - Giám đốc Hợp tác xã sầu riêng Bàu Đồn cho biết để nâng tầm giá trị nông sản và đầu ra ổn định, nhiều nông dân chủ động thay đổi phương thức sản xuất, bảo đảm sản phẩm đạt chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm.

Tuy nhiên, về phía thu mua, hiện vẫn còn không ít doanh nghiệp vì lợi nhuận thu hái sầu riêng non từ đó buộc sử dụng chất cấm để sầu riêng chín nhanh dẫn đến nhiều hệ lụy.

“Để xuất khẩu bền vững, ngoài vai trò đầu mối, dẫn dắt người dân thực hành sản xuất nông sản sạch của Hợp tác xã thì cần có sự chung tay cộng đồng doanh nghiệp tạo uy tín, minh bạch sản phẩm.

Hợp tác xã mong muốn cơ quan quản lý nhà nước cần siết chặt công tác quản lý chất cấm, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để sầu riêng Việt Nam từng bước có uy tín trên thị trường thế giới,” ông Thịnh chia sẻ.

Hiện để đảm bảo chất lượng sầu riêng, các thành viên Hợp tác xã sầu riêng Bàu Đồn đã cùng thống nhất kiên quyết xử lý triệt để nếu phát hiện thành viên vi phạm sử dụng thuốc chứa Cadmium hoặc không đạt xét nghiệm, khi đó Hợp tác xã sẵn sàng mời thành viên đó ra khỏi Hợp tác xã, loại khỏi vùng trồng. Giải pháp này tạo sức ép và động lực để 100% thành viên tuân thủ nghiêm ngặt.

Ông Nguyễn Văn Chon, thành viên Hợp tác xã sầu riêng Bàu Đồn chia sẻ: "Trước đây bà con dùng thuốc hóa học theo kinh nghiệm, chưa hiểu rõ tác hại. Từ khi vào Hợp tác xã, tôi được cầm tay chỉ việc từ canh tác hữu cơ đến bao tiêu sản phẩm.

Năng suất vườn hiện đạt khoảng 30 tấn/ha, thu nhập tăng đáng kể, sức khỏe cũng được đảm bảo do hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật."

Là đơn vị luôn đồng hành cùng nông dân, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Tây Ninh đã tham mưu cấp 40 mã số vùng trồng cho 1.082,5ha sầu riêng; trong đó, GACC (Tổng cục Hải quan Trung Quốc) phê duyệt bảy mã số vùng trồng và một mã số đóng gói cho Nhà máy Chế biến rau quả Trinity.

Ngoài ra, để khuyến khích mở rộng vùng trồng, ngành nông nghiệp tỉnh ban hành hướng dẫn, tổ chức tập huấn đăng ký mới, hỗ trợ sản xuất VietGAP, truy xuất nguồn gốc và thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư chuỗi liên kết.

Để đáp ứng yêu cầu kiểm định Cadmium và Auramine O của Trung Quốc, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Tây Ninh đã tăng cường giám sát thường xuyên, đột xuất vùng trồng và cơ sở đóng gói.

Mọi phân bón và thuốc Bảo vệ thực vật phải trong danh mục cho phép, ưu tiên thảo mộc và sinh học. Đồng thời, lực lượng thanh kiểm tra xử phạt nghiêm cơ sở kinh doanh chất cấm.

Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Tây Ninh Nguyễn Thị Thùy Linh, việc quản lý mã số vùng trồng là then chốt để duy trì xuất khẩu bền vững không chỉ cho Trung Quốc mà cả các thị trường khó tính khác.

Hiện sầu riêng Tây Ninh đã sẵn sàng vượt rào cản kỹ thuật, vươn xa ra thế giới. Để đồng hành cùng người nông dân và cơ quan chuyên môn, Ủy ban Nhân dân các xã đã phối hợp Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể xây dựng mô hình bảo vệ vùng trồng, vận động ký cam kết không xả thải, hỗ trợ thùng chứa rác và phân loại rác sinh hoạt.

Đồng thời, vận động người dân không sử dụng phân thuốc và chất cấm trong canh tác. Những mô hình tự quản khu vườn, tổ cộng đồng kiểm tra chéo ngày càng nhân rộng.

Sự chủ động của cả hệ thống từ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp đến chính quyền và cơ quan quản lý đã tạo nên “hộ chiếu” vững chắc cho sầu riêng Tây Ninh.

Khi thị trường Trung Quốc siết chặt tiêu chuẩn, mã số vùng trồng và quy trình an toàn thực phẩm chính là chìa khóa mở cửa.

Việc liên kết chặt chẽ, tuân thủ nghiêm ngặt cùng trách nhiệm chung tay bảo vệ thương hiệu sẽ giúp sầu riêng Tây Ninh đứng vững và bay cao trên thị trường quốc tế./.

Nguồn: Tây Ninh Nâng Cao Chất Lượng Sầu Riêng Xuất Khẩu | Vietnam+ (VietnamPlus)